Op het spoor door Johannes Vermeer


‘Blij en vereerd’ ging Maud van Rossum vorig najaar aan de slag met de uitdaging die PostNL haar had voorgelegd: het ontwerpen van het postzegelvel ‘De eerste atlassen’. “Postzegels ontwerpen blijft iets bijzonders”, vertelt de Amsterdamse ontwerper. “Het is een van de meest speciale opdrachten die je kunt krijgen. Bovendien heb ik veel affiniteit met het onderwerp. Dat maakte het extra interessant.”

 De eerste atlas is 450 jaar oud
450 jaar geleden verscheen ’s werelds eerste echte atlas: de ‘Theatrum orbis terrarum’ van de Antwerpse cartograaf Abraham Ortelius. Deze mijlpaal inspireerde PostNL tot de uitgave van een speciaal postzegelvel over oude atlassen. De keuze voor Maud van Rossum was niet toevallig. Eerder had ze gewerkt aan de serie UNESCO Werelderfgoed in 2012 en de twee Inhuldigingspostzegels in 2013, samen met Piet Gerards. Ook het onderwerp was niet nieuw. Samen met Gerards ontwierp ze in 2015 het boek ‘Afsetters en meester-afsetters. De kunst van het kleuren 1480-1720’ van Truusje Goedings over historische cartografie en de kunst van het inkleuren.

Kan ik iets met dat gegeven?
Het was Johannes Vermeer die Maud op het spoor zette van haar invalshoek voor de serie. Het intrigeerde haar dat op veel schilderijen van de beroemde Delftse meester kaarten hangen van de Nederlanden. “Ik dacht: kan ik iets met dat gegeven, een kunstenaar uit die tijd die veel had met kaarten van de Nederlanden? Uiteindelijk ben ik toch van dat idee afgestapt, omdat het dan te veel over Vermeer zou gaan en te weinig over oude atlassen en hun makers.”

 

 

Nederlandse kaart als visitekaartje
Het idee over oude kaarten van de Nederlanden liet Maud echter niet los. Uiteindelijk besloot ze zes portretten van bekende Belgische en Nederlandse atlasuitgevers uit de 16e en 17e eeuw te plaatsen met hun eigen kaarten van de toenmalige Nederlanden op de achtergrond. “Het zijn postzegels met een internationale bestemming. Daarom wilde ik de Nederlandse kaart als visitekaartje opnemen en ook per se een portret van de uitgever tonen.”

Beroemde namen
Over beroemde namen als Ortelius, Mercator, Hondius, Blaeu en De Jode hoefde Maud niet lang na te denken. Een kandidaat voor de zesde postzegel was minder snel gevonden. Na lang zoeken stuitte ze uit op de relatief onbekende Jacob Colom, die een heel kleine atlas had gedrukt. Conservatoren Peter van der Krogt en Reinder Storm van het Allard Pierson-instituut in Amsterdam reikten haar echter een andere kandidaat aan: Johannes Janssonius. Maud: “Die kende ik wel, maar ik had geen portret van hem kunnen vinden. Op het titelblad van de atlas van Janssonius staat echter een groepsportret, met daarop een man die volgens de experts zeker Janssonius moet zijn. Mijn selectie was rond.”

 

 

‘Absurd lange’ atlastitels
Vervolgens was het nog een heel gepuzzel om de portretten en kaarten mooi, evenwichtig en spannend in beeld te brengen en ook nog een plek te vinden voor de ‘absurd lange’ atlastitels. “Door mijn ervaring kon ik die stapjes vrij snel zetten. Ik wist inmiddels wat beelden doen op zo’n klein formaat en welke relaties ze met elkaar aangaan. Uiteindelijk wil je niet alleen een spannend postzegelvel maken, maar ook dat de postzegels los interessant genoeg zijn. Het verrast me steeds weer hoe je op zo’n klein formaat toch een heel verhaal kunt vertellen.”

‘De eerste atlassen’ is verkrijgbaar als postzegelvel, postzegelmapje, eerstedagenvelop en prestigeboekje.

 

Dit interview verscheen in Collect nr. 102, voorjaar 2020
Uitgave: PostNL, Den Haag
Tekst: Overeijnder Van den Dool communicatie, Rotterdam
Portretfoto’s: Rob Rouleaux, Amsterdam

 

 

 

 

 

Technische gegevens

Postzegelformaat
36 x 25 mm
Velformaat
108 x 150 mm
Papier
normaal met fosforopdruk
Gomming
gegomd
Druktechniek
offset
Drukkleuren
cyaan, magenta, geel en zwart
Oplage
91.000 vellen
Verschijningsvorm
vel van 6 postzegels in 6 verschillende ontwerpen
Ontwerp
Studio Maud van Rossum
Lithografie
Marc Gijzen, beeldbewerking & digitale lithografie
Drukkerij
Joh. Enschedé Security Print, Haarlem

Artikelnummer
400361
De postzegels zijn, zolang de voorraad strekt, verkrijgbaar bij het postkantoor in de Bruna-winkels en via www.postnl.nl/bijzondere-postzegels. De postzegels zijn ook telefonisch te bestellen bij de klantenservice van Collect Club op telefoonnummer 088 – 868 99 00. De geldigheidstermijn is onbepaald.

© 2020 Koninklijke PostNL BV