UITGIFTE
Op 26 juni 2023 geeft PostNL het postzegelvel ‘Sail Den Helder’ uit. Het maritieme evenement vindt dit jaar van 29 juni tot en met 2 juli plaats. Sail Den Helder wordt samen met de Marinedagen 2023 georganiseerd en betekent de start van de Tall Ships Races 2023. De 10 postzegels bevatten foto’s met voorbeelden van de types schepen die bij deze 3 evenementen aanwezig zijn. Op de postzegels staat de waardeaanduiding 1 voor post tot en met 20 gram met een bestemming binnen Nederland. Het ontwerp van het postzegelvel Sail Den Helder is van de hand van Maud van Rossum uit Amsterdam. De prijs voor een vel met 10 postzegels is € 10,10.
ONDERWERP
In Den Helder vindt dit jaar van 29 juni tot en met 2 juli Sail Den Helder 2023 plaats. Het is de 6e keer dat Den Helder de thuishaven is voor dit maritieme evenement. Op Sail Den Helder 2023 worden 300.000 bezoekers verwacht. In de haven en op de kades van Den Helder kunnen zij kennismaken met wat de maritieme sector te bieden heeft: van varend erfgoed en tall ships tot moderne opleidingsschepen en marinevaartuigen. Naast de vele honderden schepen is er aandacht voor maatschappelijke onderwerpen, zoals de energietransitie en de bescherming van het leven op en onder water. Sail Den Helder wordt gecombineerd met de Marinedagen, de open dagen van de Nederlandse Koninklijke Marine. Bovendien is de haven van Den Helder op 1 juli het startpunt voor de Tall Ships Race 2023. Deze race, waaraan naar verwachting een kleine 100 tall ships zullen deelnemen, loopt via Hartlepool (Engeland), Frederikstad (Noorwegen) en Lerwick (Shetland-eilanden) naar Arendal (Noorwegen). De Tall Ships Races zijn bedoeld om jongeren kennis te laten maken met de wereld van de zeevaart en de zeilsport. De helft van de bemanning van de deelnemende schepen bestaat daarom uit jongeren van tussen de 15 en 25 jaar oud.
ONTWERP
Het postzegelvel Sail Den Helder telt 10 postzegels in 2 verschillende ontwerpen. Aan de linkerzijde van het postzegelvel is de oriëntatie van de postzegels 180 graden gedraaid ten opzichte van die op de rechterzijde. In beide postzegelontwerpen is gebruikgemaakt van foto’s van 2 verschillende zeilschepen. Op het liggende beeld staat aan de rechterzijde, op de tab naast de postzegel, een motorschip van de marine afgebeeld. De perforaties lopen door tot de velrand. Daardoor is het mogelijk elke postzegel samen met de bijbehorende tab uit het vel te scheuren. De typografie op de postzegel loopt als een dubbele winkelhaak tussen de foto’s door. Op de velranden worden alle evenementen genoemd. Bovenaan staat de titel Sail Den Helder 2023, met Marinedagen als ondertitel. Onderaan staat de titel The Tall Ships Races 2023, met in chronologische volgorde alle aanleghavens van deze zeilwedstrijd en de bijbehorende breedtegraad en lengtegraad. De 5 schepen op de postzegels zijn kenmerkend voor de soorten schepen die in juni en juli tijdens Sail Den Helder 2023 aanwezig zullen zijn. De afgebeelde schepen zijn het luchtverdedigings- en commandofregat Zr. Ms. De Ruyter uit 2002 (Nederland), de tweemaster Abel Tasman uit 1913 (Nederland), het tallship Juan Sebastián de Elcano uit 1927 (Spanje), de driemaster ARM Cuauhtémoc uit 1982 (Mexico) en de driemaster Mircea uit 1938 (Roemenië).
TYPOGRAFIE
Voor de typografie van de teksten is gebruikgemaakt van de Funktional Grotesk uit 2018 van letterontwerper Davide Rossetto uit Zürich.
ONTWERPER
Het ontwerp van het postzegelvel Sail Den Helder is gemaakt door grafisch ontwerper Maud van Rossum uit Amsterdam. Zij verkende het onderwerp onder meer door een bezoek te brengen aan het Scheepvaartmuseum in haar woonplaats. “Wat mij fascineert aan dit maritieme onderwerp is hoe alles aan boord van die grote schepen reilt en zeilt”, aldus Van Rossum. “De uitdaging was om op 2 verschillende postzegelontwerpen de vele aspecten van het onderwerp terug te laten keren. Niet alleen Sail Den Helder, maar ook de Marinedagen en de Tall Ships Races die eraan zijn gekoppeld.”
Schetsen en ontwerprichtingen Op basis van het beschikbare fotomateriaal maakte Van Rossum allerlei schetsen voor verschillende ontwerprichtingen, ook met toevoegingen van een grafische laag. “Op die manier heb ik gekeken wat er mogelijk was met het fotomateriaal waarover ik kon beschikken. Bijvoorbeeld combinaties met zeekaarten, meridianen, windrozen, Mercatorprojecties en ook met routes die de schepen over zee afleggen. Ook heb ik mogelijkheden onderzocht in hetzelfde beeld uiteenlopende types schepen op te nemen. Dat met het oog op de verschillende activiteiten binnen en buiten het kader van Sail Den Helder 2023.”
Verdieping In de volgende fase werkte Van Rossum haar schetsen verder uit om te beoordelen welke concepten in de praktijk stand hielden. “Soms werd het te druk, wilde ik te veel laten zien. Andere keren probeerde ik alleen met beelden het verhaal te vertellen. Maar ook daarover was ik niet altijd tevreden, juist omdat ik altijd in mijn ontwerpen een verdieping probeer aan te brengen. Dus niet alleen de juiste beelden op een verantwoorde manier combineren, maar het geheel ook te vatten in een overkoepelend verhaal.”
Vertellen van het verhaal Uit de beschikbare beelden is een selectie van foto’s gemaakt om het verhaal over Sail Den Helder, de Marinedagen en de Tall Ships Races te illustreren. Van Rossum: “Mijn voorkeur ging daarbij uit naar beelden met verschillende typen schepen naast elkaar tegen een zo rustig mogelijke achtergrond. Dus geen mensenmassa’s op de kades. Dat zou de aandacht afleiden. En het liefst met mooie Hollandse luchten. Ook wilde ik graag schepen laten zien die daadwerkelijk naar Den Helder komen. Maar in die wereld kan de deelnemerslijst tot op het laatste moment wijzigen, dus daar heb ik van afgezien. Wel kreeg ik harde informatie over de route die de tall ships tijdens hun race zullen afleggen. In het uiteindelijke ontwerp is de aanpak met verschillende typen schepen binnen hetzelfde beeld overeind gebleven, terwijl de route van de tall ships een plek op de velrand heeft gekregen. Met de havens die zij zullen aandoen, aangeduid met de verwachte datum en de lengte- en breedtegraden die hun plek op aarde bepalen. Dat vond ik wel een aardige toevoeging.”
Kijkrichtingen Bij de verdeling van de beelden over het postzegelvel zijn de foto’s van de marineschepen op de tabs links en rechts geplaatst, terwijl de zeilschepen zich op de postzegels zelf bevinden. Van Rossum: “Op die manier is een scheiding aangebracht tussen de verschillende evenementen. Door de kijkrichting op de ene zijde van het vel 180 graden te draaien ten opzichte van de andere zijde, komt er dynamiek in het totaalbeeld. Zo lijkt het op het eerste gezicht alsof er geen 2 maar 10 verschillende postzegelontwerpen zijn.”
Typografische duiding In het ontwerp zijn de oorspronkelijke foto’s zodanig uitgesneden dat de schepen op de postzegels de hoofdrol voor zich opeisen. Op iedere postzegel is bovendien beweging te zien doordat de beelden ten opzichte van elkaar zijn verschoven. “Dat had allereerst een praktisch nut”, zegt Van Rossum. “Het zijn verschillende foto’s, elk met een eigen horizon. Door ze te verschuiven, voorkom ik dat de zichtlijnen optisch op dezelfde of bijna op dezelfde hoogte staan. Ze moeten blijven verschillen. Door de verschuiving ontstond ruimte om op de postzegels de verschillende evenementen in Den Helder typografisch te duiden. De verticaal lopende titel Sail Den Helder dient als scharnierpunt om de horizontale titels van de Marinedagen en de Tall Ships Races te verbinden. Zo vatten zij het verhaal van deze postzegels samen.”
Over de ontwerper Studio Maud van Rossum is een studio voor grafische vormgeving, gevestigd in Amsterdam. De studio heeft een op de inhoud gerichte aanpak. Opdrachtgever en onderwerp staan centraal in het zoeken naar de ideale vorm voor een project. De vormgeving is ingetogen, secuur en dienstbaar waarbij typografie de leidende draad vormt. Creativiteit gaat hand in hand met een praktische inslag. Niet alleen vormgeving, maar ook tekstredactie, beeldredactie, materialisering, planning en productie worden met zorg aangepakt. Studio Maud van Rossum is gespecialiseerd in de vormgeving van boeken en werkt voor uitgeverijen als Architectura & Natura, Athenaeum Polak & Van Gennep, Boom, Lecturis, nai010, Plantage, Thoth en musea als Boijmans van Beuningen, het Bonnefanten, Van Bommel van Dam, het Cuypershuis en het Metropolitan Museum of Art in New York.
Voor PostNL ontwierp Van Rossum de postzegels 200 jaar Mauritshuis (2022), Koningin Máxima 50 jaar (2021) en De eerste atlassen (2020). Samen met Piet Gerards maakte zij eerder de postzegels Werelderfgoed Nederland (2014), Inhuldiging Willem-Alexander (2013) en Heemschut 100 jaar (2011).
Na haar studie aan het Sint Lucas in Boxtel (1992-1996) vervolgde Maud van Rossum (Venlo, 1974) haar opleiding grafisch ontwerpen aan de Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem (1996-2000). Daar kreeg ze les van onder meer Gerard Schilder, Thomas Widdershoven en Pieter Hildering. In 2000 trad ze in dienst bij Piet Gerards Ontwerpers, waar ze talloze boeken heeft vormgegeven. Vanaf 1 juli 2018 heeft Maud van Rossum Piet Gerards Ontwerpers overgenomen en voortgezet onder haar eigen naam.
