‘Veel visuele verrassingen’

PostNL Collect nr. 116, najaar 2023
tekst: Overeijnder Van den Dool communicatie, Rotterdam

Voor postzegelontwerpers is het steeds weer de uitdaging om hun beeldverhaal aansprekend over het voetlicht te krijgen binnen een heel kleine ruimte. Vooral als er veel te vertellen is. Des te groter is dan ook de voldoening als uiteindelijk de vormgeving en dat verhaal mooi samenvallen. Zoals op het postzegelvel Sail Den Helder van grafisch ontwerper Maud van Rossum. “Binnen alle beperkingen is het een heel rijk vel geworden met veel visuele verrassingen.”

Alles uit de kast

Trouwe lezers van Collect kennen Maud van Rossum uit Amsterdam (1974) als de ontwerper van de postzegelvellen De eerste atlassen (2020), Koningin Máxima 50 jaar (2021) en 200 jaar Mauritshuis (2022). Alle uitgiften waren een groot succes. 200 jaar Mauritshuis werd door de Collect-lezers zelfs uitgeroepen tot mooiste postzegelvel van het jaar. En ook voor de nieuwe opdracht bracht ze weer al haar creativiteit in stelling om de verzamelaar te trakteren op een bijzondere visuele belevenis.

Voor inspiratie naar het Scheepvaartmuseum

Had Maud van Rossum bij het Mauritshuis meteen voor ogen wát ze wilde vertellen en hoe ze dat in beeld moest brengen, Sail Den Helder was meer een zoektocht naar de juiste vormentaal waarmee ze ‘het verhaal’ van het zeilevenement perfect kon weergeven. “Dat kwam ook omdat ik niet zo bekend was met zeilen en Sail Den Helder en me dus eerst het onderwerp eigen moest maken voordat ik echt aan de slag kon. Voor inspiratie bracht ik onder meer een bezoek aan het Scheepvaartmuseum in Amsterdam.”

Geen mensenmassa’s op de kade

Eén ding stond voor Maud vast: “Ik wilde de essentie van Sail laten zien, niet het evenement op zich. Dus geen mensenmassa’s op de kade, maar zeeschepen in een nautische omgeving met mooie Hollandse wolkenluchten. Ook de Marinedagen en de Tall Ships Races moesten een plek krijgen. Op het vel zie je niet alleen driemasters (tall ships), maar ook afbeeldingen van een marineschip en de namen van de havenplaatsen die in de Tall Ships Races werden aangedaan met hun lengte- en breedtegraden en de verwachte aankomstdata.”

De schepen op het postzegelvel zijn de Nederlandse tweemaster Abel Tasman uit 1913, het Spaanse tall ship Juan Sebastián de Elcano uit 1927, de Mexicaanse driemaster ARM Cuauhtémoc uit 1982 en de Roemeense driemaster Mircea uit 1938 en het luchtverdedigings- en commandofregat Zr. Ms. De Ruyter uit 2002.

Rijk en dynamisch

Met het oog op een spannend en toch evenwichtig eindbeeld werkte de ontwerper toe naar een uitgebalanceerde mix van rust en dynamiek. De rust vinden we in de foto’s van schepen op een kalme zee en het onopvallende zakelijke lettertype van de teksten (Funktional Grotesk). Voor het visuele vuurwerk zorgen de dramatische wolkenluchten, de spannende vormgeving van de postzegels en de opbouw van het totale postzegelvel.

“De dynamiek zit ‘m vooral in de plaatsing van de elementen binnen het beeldvlak”, legt Maud van Rossum uit. “Omdat de linker en rechter postzegelstrook ten opzichte van elkaar zijn gedraaid kan de kijker zelf bepalen wat de boven- en onderkant van het vel is.” De horizons op de foto’s met de schepen zijn steeds iets opgeschoven door de namen van de drie evenementen zigzaggend door het beeld te laten lopen, met Sail Den Helder als verbindend element.

Het marineschip is bewust steeds nét buiten de postzegel geplaatst, zodat mensen zelf kunnen kiezen of ze die willen afscheuren of niet. “Door al deze visuele verrassingen is het eindbeeld rijk en dynamisch. Het vel lijkt wel tien verschillende postzegels te bevatten in plaats van de twee die er in werkelijk zijn.”

Sail Den Helder

Het zeilevenement Sail Den Helder wordt elke vijf jaar eind juni, begin juli gehouden rond de marinestad. Het Marsdiep is dan bezaaid met vele tientallen grote en kleine zeilschepen, met de reusachtige tall ships als grote blikvangers. De zeilshow valt samen met de Marinedagen, het jaarlijkse ‘open huis’ van de Koninklijke Marine. In 2023 trok Sail Den Helder ruim 200.000 bezoekers. Het event was ook het startpunt van de jaarlijkse Tall Ships Races, die via enkele tussenstops eindigde in Arendal in Noorwegen.

Da’s ook toevallig

Op 7 juni verscheen een boek over de Marker Wadden, ontworpen door Maud van Rossum. Het boek werd ten doop gehouden tijdens een zeiltocht op de Abel Tasman, het zeilschip dat ook op het postzegelvel staat. Wie schetste haar verbazing toen ze twee weken later ook het marinefregat De Ruyter aantrof tijdens de Zeehavendagen in Amsterdam, dat eveneens een hoofdrol speelt op Sail Den Helder? “Het postzegelvel was nauwelijks gedrukt of ik bezocht twee van de vijf schepen die erop staan afgebeeld. Is dat geen grappig toeval?”