Een eerbetoon aan Gerard Unger (1942-2018)


Een eerbetoon aan Gerard Unger (1942-2018)


Op vrijdag 23 november 2018 overleed Gerard Unger op 76-jarige leeftijd in zijn woonplaats Bussum. Op 23 januari 2019, een dag nadat hij 77 jaar zou zijn geworden, vindt er in pakhuis De Zwijger in Amsterdam een eerbetoon plaats aan een van de belangrijkste typografen ter wereld, een bijzonder ontwerper, docent, mentor en persoon. Meer info over deze avond vind je hier.

Unger studeerde van 1963-1967 ‘grafisch ontwerpen, typografie en letterontwerpen’ aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Hij werkte vervolgens bij Total Design, Prad en Joh. Enschedé. Later vestigde hij zich als zelfstandig ontwerper. Naast huisstijlen, tijdschriften, boeken, munten en postzegels heeft hij een groot aantal lettertypen ontworpen, waarvan de Swift een mooi voorbeeld is. Gerard Unger heeft veel over zijn vak gepubliceerd en gaf 34 jaar les aan de Gerrit Rietveld Academie.

In september 2018 verscheen het laatste boek van de hand van Unger. In Theory of Type Design, vormgegeven door Hansje van Halem, is voor het eerst een compleet en toegankelijk geschreven theorie van het letterontwerp gepresenteerd. Het handboek bestaat uit 24 beknopte hoofdstukken die op heldere wijze elk een ander facet van het letterontwerp beschrijven, van de invloed van taal tot de digitale ontwikkelingen van vandaag, van de manier waarop het oog en de hersenen lettervormen verwerken tot en met hun uitdrukkingskracht. Het boek is te bestellen bij uitgeverij nai010.

Dutch Masters Special
Gerard Unger
Woensdag 23 januari, 20:00 uur
Pakhuis De Zwijger
Piet Heinkade 179, Amsterdam


Bezoek aan G.F Smith Show Space in Londen


Bezoek aan G.F Smith Show Space in Londen


Op 17 december 2018 brachten we (Esther Krop van De Monsterkamer en ik) een bezoek aan de show space van de Engelse papierdistributeur G.F Smith in het centrum van Londen. De show space is in 2016 geopend met als doel ontwerpers te laten kennismaken met de G.F Smith collectie. Het concept voor de inrichting is bedacht door het Londense design bureau Made Thought, die ook de huisstijl voor G.F Smith en alle uitingen van de papiercollectie Colorplan hebben ontworpen.

In de steeds wisselende etalage werd een papierinstallatie getoond van honderden blokken in alle kleuren Colorplan. Colorplan is een serie gekleurd papier en karton, wereldwijd beschikbaar in 51 kleuren, 25 embossings en 8 gramgewichten.

We werden hartelijk ontvangen door de show space manager Beth-Louise Powell. Zij gaf ons een rondleiding en startte met een korte historie van G.F Smith die teruggaat tot 1885. Ze toonde ons enkele oude papiercollecties uit de beginperiode van Colorplan (1972), waarin gestanste gaten in de vormgeving van de swatches toen al een beeldelement waren. Ook liet ze ons archieffoto’s zien van 8 mei 1941, toen tijdens WOII de Duitse luchtmacht eerst het kantoor in Hull bombardeerde en binnen 48 uur ook het kantoor in Londen.

De ruimte van G.F Smith bestaat uit een begane grond en een souterrain. Het souterrain dient als exporuimte voor wisselende papierinstallaties. Verder wordt deze ruimte gebruikt voor lezingen en meetings.

Op de begane grond is de complete papiercollectie van G.F Smith inzichtelijk gemaakt door middel van luxe cassettes die een complete wand bedekken. Iedere cassette bevat één papiersoort in één tint of kleur in elk gewicht op A4-formaat, aangevuld met beschikbare enveloppen en embossings.

Ontwerpers en andere geïnteresseerden kunnen op afspraak de show space bezoeken om informatie, advies en papier samples te ontvangen uit de G.F Smith collectie.

Beth-Louise Powell toonde ons een gloednieuw element uit de Colorplancollectie: labelpapier. Dit labelpapier is in 15 verschillende kleuren direct uit voorraad leverbaar. De andere kleuren zijn op aanvraag verkrijgbaar. Desgewenst is er keuze uit 15 verschillende voorgestanste labelvormen, zoals bijvoorbeeld een ster of cirkel. Ook kunnen de labels voorzien worden een saffiercoating voor bedrukking op de HP Indigo. Meer info: www.gfsmith.com

We waren onder de indruk van deze inspirerende ruimte waar G.F Smith hun papiercollectie toegankelijk en inzichtelijk maakt voor ontwerpers.

——-

G.F Smith show space
27-28 Eastcastle Street
Londen
www.gfsmith.com

——-

Zie ook het verslag ons bezoek aan G.F Smith in Hull

Tekst en fotografie: Esther Krop (De Monsterkamer) en Maud van Rossum


Expert Meeting Backstage bij de Best Verzorgde Boeken


Expert Meeting Backstage bij de Best Verzorgde Boeken


Op 4 oktober 2018 vond in De Bagagehal (Loods 6 in Amsterdam) de Expert Meeting ‘Backstage bij de Best Verzorgde Boeken’ plaats. Vijf drukkers, samen met de betreffende ontwerper, gingen dieper in op een door hun gedrukt Best Verzorgd Boek. Wat kwam er allemaal bij het productieproces kijken? Hoe kwamen materiaal-, druk- en bindkeuzes tot stand? Wat zijn de overwegingen van de ontwerper? Wat waren de uitdagingen in dit boekproject?

In opdracht van en in samenwerking met De Monsterkamer heb ik dit event georganiseerd voor zo’n 100 geïnteresseerden uit het boekenvak. Naast de vijf voordrachten van drukkers en ontwerpers, was er een mini-expo te zien met daarin een selectie Best Verzorgde Boeken van 2015-2017.

Programma:
• Inleiding door Esther Scholten, directeur van Stichting De Best Verzorgde Boeken
• Zwaan Printmedia (Pascal Pels) + ontwerper Rob van Hoesel
 over de totstandkoming van de catalogus van de Best Verzorgde Boeken 2017
• NPN Drukkers (Chris Altorffer) + ontwerper Robin Uleman en lithograaf Marc Gijzen
 over het boek ‘Ville de Calais’
• Drukkerij Raddraaier (Jochem Öfner) + ontwerper Remco van Bladel
 over het boek ‘Hearings a reader’
• Lenoirschuring (Stefano van der Knaap) + ontwerper Sanne Beeren
 over het boek ‘Boring Collection’
• robstolk® (Freek Kuin) + ontwerper Willem van Zoetendaal
 over het boek ‘Springvloed’
• Freek Kuin namens de jury over de jurering van De Best Verzorgde Boeken.

Moderator: Philip Stroomberg
Organisatie: Maud van Rossum en Esther Krop (De Monsterkamer)
Fotografie: Justina Nekrašaitė


Overname Piet Gerards Ontwerpers is een feit


Overname Piet Gerards Ontwerpers is een feit


Op 1 juli 2018 heeft Piet Gerards, na bijna veertig jaar, zijn ontwerppraktijk overgedragen aan Maud van Rossum. Zij was sedert 2000 aan Piet Gerards Ontwerpers verbonden en zet het bedrijf op een nieuwe locatie in Amsterdam voort onder haar eigen naam: Studio Maud van Rossum. 


Bezoek aan The Navigator Company in Setúbal (PT)


Bezoek aan The Navigator Company in Setúbal, Portugal


Op 24 en 25 mei 2018 bracht ik samen met Esther Krop (De Monsterkamer) een bezoek aan The Navigator Company in Portugal. The Navigator Company is de grootste producent van houtvrij offset en kantoorpapier in Europa. Het bedrijf was eerder bekend onder de naam Grupo Portucel Soporcel. In 2015 is de naam gewijzigd naar The Navigator Company, geïnspireerd op de Portugese zeevaarders van de 15e eeuw (en naar het bekendste kantoorpapiermerk, Navigator, van deze producent).

De reis was georganiseerd door de GSOB (grafimedia studiegroep), waar ik sinds kort ook lid van ben. De groep bestond uit ongeveer 40 personen. We werden per bus vanuit Lissabon naar Setúbal vervoerd, waar de eerste dag van het bezoek begon. In Setúbal is een van de drie boomkwekerijen gesitueerd. Toen we arriveerden op het terrein werden we begroet door een 100 jaar oude Eucalyptus boom die bewoond werd door een groep schreeuwende pauwen.

Als eerste was er een korte presentatie door Carmen Correia, verantwoordelijk voor het productieproces van de kwekerij, waarin duidelijk werd gemaakt dat er maar één soort Eucalyptus van de ongeveer 600 bestaande soorten is, die uitermate geschikt is om papier van te maken, de Eucalyptus Globulus (blauwe gomboom). Deze soort beslaat 4% van het bosland in Portugal, verdeeld over 400.000 bosboeren. Het bedrijf zelf beheert ongeveer 120.000 hectare bosgrond.

In de ‘nurseries’ (kwekerijen) worden 140.000 bomen per dag gestekt. De stekjes worden met de hand geknipt uit een tak en daarna in overdekte kassen grootgebracht. Dit is een kwetsbare fase die ongeveer 10 weken duurt. De plantjes staan in de schaduw en ze worden iedere 5 minuten bevochtigd. Daarna volgt nog een fase van weer 10 weken, waarin de jonge boompjes wat minder water krijgen en wat meer zonlicht. Tenslotte zijn ze sterk genoeg om zelfstandig te overleven in de buitenwereld. Na 12 jaar kan de boom al geoogst worden, deze wordt dan vlak boven de grond afgezaagd. Uit de overgebleven stam groeien al snel weer nieuwe uitlopers die na 12 jaar opnieuw als volgroeide boom geoogst kan worden. Dit proces kan maximaal 3 keer herhaald worden, dus na 35 jaar is de cyclus voltooid. De bossen zijn FSC en PEFC gecertificeerd.

De Eucalyptus Globulus komt oorspronkelijk uit Tasmanië en werd in 1830 in Portugal geïntroduceerd. Halverwege de twintigste eeuw werd het hout van de Eucalyptus op grote schaal gebruikt voor de productie van pulp en papier.

Op de tweede dag van ons bezoek werden we wederom per bus van Lissabon naar een andere locatie in Setúbal vervoerd. Ditmaal brachten we een bezoek aan de papierfabriek. We werden welkom geheten door Vitor Crespo, technisch directeur en Ana Rita Raposo, Brand Manager van The Navigator Company. Als eerste was er een korte presentatie waarin het bedrijf werd voorgesteld. Het door een familiebedrijf (Semapa, 76% aandeelhouder) gerunde The Navigator Company is de vierde grootste producent ter wereld van houtvrij offset. Ze produceert 1,6 miljoen ton papier en 1,5 miljoen ton pulp per jaar. De omzet is 1,5 miljard euro per jaar, waarvan de buitenlandse verkoop 1,2 miljard euro bedraagt.

The Navigator Company levert wereldwijd aan 130 landen, verdeeld over 5 continenten. Tevens zijn ze de grootste producent van hernieuwbare energie: ze hebben een eigen biomassacentrale. Het is een geïntegreerde fabriek, dat wil zeggen: ze kweken hun eigen bomen (Eucalyptus Globulus), ze maken hun eigen pulp en ze zijn bijna volledig zelfvoorzienend doordat ze hun eigen energie opwekken. Dit geeft hen een groot voordeel t.o.v. fabrieken die pulp moeten inkopen of van ver importeren en het draagt bij aan het realiseren van een duurzame doelstelling.

De veranderingen in de papiermarkt, waarbij de volumes van papier teruglopen door de digitalisering, zetten The Navigator Company aan tot diversificatie. Daarom maakt de fabriek sinds kort ook hi-speed inkjetpapier, tissuepapier en verpakkingspapier voor onder andere draagtassen.

Na het inleidende praatje kregen we een rondleiding door de fabriek, om de grootste en meest innovatieve papiermachine van Europa te zien. Deze is 200 meter lang en 10,4 meter breed en levert per uur 80 ton papier af. De machine is net zo lang als 4 Airbus A330s vliegtuigen achter elkaar.

De belangrijkste kwaliteit die op deze machine wordt gemaakt is Soporset Premium Offset en Preprint. Het gebruik van de eucalyptusvezel geeft het papier een hoge opaciteit, opdikking en goede stijfheid. Hierin onderscheidt Soporset zich van andere offset soorten. In Nederland wordt Soporset geleverd door Igepa.

Het bezoek werd afgesloten met een heerlijke lunch en een rondleiding door Lissabon. We willen Erik-Jan Verweij en Robert Jan de Vries van The Navigator Company hartelijk bedanken voor de informatieve en gastvrije ontvangst. Ook bedanken we de GSOB voor de uitstekende planning en organisatie van deze reis.

——-

Door Maud van Rossum en Esther Krop
Foto’s: Maud van Rossum en Esther Krop
Meer informatie: The Navigator Company


Piet Gerards Ontwerpers wordt Studio Maud van Rossum


Piet Gerards Ontwerpers wordt Studio Maud van Rossum


Op 1 juli 2018 zet Piet Gerards, na bijna veertig jaar, een punt achter zijn ontwerppraktijk. In 1980 begon hij in Heerlen onder de naam Bureau Piet Gerards. En in 2006 zette hij het bureau voort in hartje Amsterdam, nu onder de naam Piet Gerards Ontwerpers. Een tiental medewerkers hielpen hem in de loop der jaren om het bedrijf succesvol te maken. Talloze werkstukken, vooral boeken, werden sindsdien onderscheiden, in binnen- en buitenland.

Maud van Rossum, sedert 2000 aan Piet Gerards Ontwerpers verbonden, gaat het bedrijf vanaf 1 juli 2018 voortzetten onder haar eigen naam: Studio Maud van Rossum. De laatste jaren was zij voor Piet Gerards meer dan zomaar een medewerker. Er is nauwelijks een productie de deur uitgegaan die niet door haar handen is gegaan. Maud beheerst het proces dat elke opdracht, groot of klein, doormaakt in alle facet­ten: van een verkennend gesprek, via het ontwerpproces, het offertestadium en de opmaak tot en met de drukkersbegeleiding.

Van alle medewerkers is zij degene met het grootste organisatietalent. Dat heeft Piet Gerards dagelijks mogen ervaren, niet alleen bij veel complexe boekproducties, maar ook in multidisciplinaire projecten zoals Atelier Tipografic (Boekarest 2007) en de exposities Complot rond een vierkant (Maastricht 2010) en Op zoek naar Van Santen (Amsterdam 2015).


Best Verzorgde Boeken 2017


Best Verzorgde Boeken 2017


In Nederland wordt sinds 1926 aandacht gevraagd voor het boek in zijn totale verschijning. Dit gebeurt in de vorm van een jaarlijkse bekroning van 33 Best Verzorgde Boeken, georganiseerd door de Stichting Best Verzorgde Boeken. Vandaag is de selectie van 2017 bekendgemaakt. Deze selectie is ook ingezonden naar de Schönste Bücher aus aller Welt.

De jury bestond dit jaar uit ontwerpers Yolanda Huntelaar en Michaël Snitker, Freek Kuin (creatief directeur drukker robstolk®), Marije Sietsma (directeur Uitgeverij Loopvis) en Suzanne Bogman (Hoofd Publicaties Van Gogh Museum Amsterdam).

Uitgevers, opdrachtgevers, grafisch ontwerpers, drukkers en binders stuurden in totaal 342 boeken in. Deze zijn beoordeeld op hun onderscheidend vermogen op het terrein van inhoud, ontwerp, beeldbehandeling, typografie, materiaalkeuze, druk en bindwijze.

Het boek ‘Biografie van een uitgeverij. Stefan & Franciszka Themerson & Gaberbocchus’ is uitgeroepen tot één van de best verzorgde boeken 2017. Het boek, geschreven door Walter van der Star is vormgegeven door Piet Gerards Ontwerpers in samenwerking met Stephan de Smet.

In september zullen de boeken geëxposeerd worden in het Stedelijk Museum Amsterdam. Bij deze expositie zal een catalogus met de bekroonde boeken verschijnen. De technische gegevens bij ieder boek (denk aan materiaal, bindwijze, druktechnieken, enzovoorts) worden ook dit jaar weer verzorgd door Esther Krop van De Monsterkamer en door studio Maud van Rossum.

——-

Zie voor een lijst met de bekroonde boeken: www.bestverzorgdeboeken.nl


ROOTS Gerard Unger


ROOTS Gerard Unger


Op woensdag 29 november 2017 verscheen in de ‘ROOTS-reeks’ het cahier ’Gerard Unger’, geschreven door Chris Vermaas.

Gerard Unger (Arnhem, 1942) studeerde van 1963-1967 ‘grafisch ontwerpen, typografie en letterontwerpen’ aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Hij werkte vervolgens bij Total Design, Prad en Joh. Enschedé. Later vestigde hij zich als zelfstandig ontwerper. Naast huisstijlen, tijdschriften, boeken, munten en postzegels heeft hij een groot aantal lettertypen ontworpen, waarvan de Swift een mooi voorbeeld is. Gerard Unger heeft veel over zijn vak gepubliceerd en gaf 34 jaar les aan de Gerrit Rietveld Academie.

Deze uitgave is deel 45 in de ROOTS-reeks, geïnitieerd door (Z)OO producties, waarin de wortels van de grafische ontwerpcultuur worden belicht. De cahiers gaan over ontwerpers, maar ook drukkers of bureaumensen die een belangrijke rol hebben gespeeld in het Nederlandse ontwerplandschap.

——-

Je kunt het cahier voor 5 Euro bestellen bij:
www.zooproducties.nl

Gerard Unger (rechts) en Robert van Rixtel tijdens de presentatie van het cahier. (foto: Henk Gianotten)


Papierdatabase van De Monsterkamer online


Papierdatabase van De Monsterkamer online


Sinds 2016 heb ik, in opdracht van De Monsterkamer, meegewerkt aan de totstandkoming van een papierdatabase en sample service. Een bètaversie is eind 2017 gelanceerd.

Wat is de papierdatabase?
De database is het digitale zusje van de fysieke showroom De Monsterkamer in Amsterdam Het biedt een digitaal overzicht van papier en covermaterialen van toonaangevende (internationale) papiergroothandels en -fabrieken. Door middel van het invoeren van een zoekopdracht, vind je papier en covermaterialen die het best op jouw wensen aansluiten.

Na afloop van je zoekopdracht kun je via de sample service A4 samples bestellen die door de betreffende leverancier per post worden toegestuurd. Papier en covermateriaal moet je tenslotte zien en voelen.

Het unieke aan de database is, dat er ook drukvoorbeelden aan de papiersoorten zijn gekoppeld. Zo zie je gelijk hoe een bepaald papier is toegepast. Deze drukvoorbeelden zijn te doorzoeken op papiersoort, op drukker of op uitgever.

De database bevat ongeveer 1.700 producten en 500 drukvoorbeelden. Hij wordt continu uitgebreid en verder ontwikkeld.

Website
monsterkamer.nl/database/

Concept en directie
Esther Krop

Advies
Niels Schrader

Gegevensbeheer 
Esther Krop en Maud van Rossum

Grafisch ontwerp 
Nuno Beijinho

Website ontwikkeling 
Vanleeuwenbrothers

Database ontwikkeling 
JanCoen van Steenhoven

Archivering drukvoorbeelden 
Esther Krop

Fotografie drukvoorbeelden 
Sanne Kabalt en Justina Nekrašaitė


Catalogus De Best Verzorgde Boeken 2016

De catalogus voor De Best Verzorgde Boeken is dit jaar ontworpen door Beukers Scholma en op 29 september j.l. gepresenteerd tijdens de opening van de expositie ‘De Best Verzorgde Boeken 2016’ in het Stedelijk Museum Amsterdam.

In dit boek zijn de 33 bekroonde boeken opgenomen. Aangezien de bekroningen geen onderlinge rangorde kennen, verdienen ze eigenlijk allemaal een plaats op het omslag. Dit principe van gelijkwaardigheid is leidend geweest in het ontwerpproces. Daarom kent deze catalogus 33 uitvoeringen. Iedere winnaar heeft een eigen katern met een foto van het bekroonde boek op de eerste pagina. De katernen wisselen van volgorde, zodat elk boek op zeker moment het eerste katern is en daarmee het omslag van de catalogus vormt.

Bij ieder boek wordt, naast een juryrapport, alle technische gegevens van het bekroonde boek vermeld. Denk aan het noemen van alle betrokkenen bij de totstandkoming van het boek; op welk materiaal er gedrukt is; welke lettertypen zijn gebruikt; welke druk- en bindtechniek is toegepast en overige bijzonderheden. Voor de totstandkoming van deze technische gegevens is De Monsterkamer (Esther Krop) verantwoordelijk. Sinds 2015 help ik Esther Krop met het verzamelen van deze gegevens. Een leerzame, arbeidsintensieve, maar vooral ook leuke klus.

De katernen zijn gedrukt door alle bekroonde drukkers Lenoirschuring, Mullervisual Communication, NPN Drukkers, robstolk®, Tielen, Tienkamp, Unicum by Gianotten, Wilco Boeken en Tijdschriften en Zwaan Printmedia. De catalogus is gebonden door Boekbinderij Patist in samenwerking met Boekbinderij Van Mierlo. Aldoscreen heeft de zeefdruk op snee heeft gemaakt.

Expositie ‘De Best Verzorgde Boeken 2016’
Stedelijk Museum Amsterdam
29 september t/m 29 oktober 2017
www.bestverzorgdeboeken.nl